BỆNH SỐT XUẤT HUYẾT
Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vius Dengue gây ra. Nguyên nhân gây lây bệnh do muỗi vằn Andes truyền virus từ người bệnh sang người khỏe mạnh. Bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và chưa có vắc xin phòng bệnh. Hiện nay có 4 chủng đang gây bệnh chủ yếu là D1, D2, D3 và D4. Người nào nhiễm chủng virus nào thì có khả năng miễn dịch với chủng virus đó nhưng chưa có khả năng miễn dịch với các chủng virus còn lại.
Những ai dễ mắc bệnh này ? Bệnh thường xảy ra vào mùa và nơi nào ?
- Bệnh này xảy ra ở tất cả các lứa tuổi, càng lớn càng ít bị. Ðặc biệt trẻ càng bụ bẩm khi mắc bệnh dễ có khuynh hướng diễn tiến nặng.
- Bệnh thường xảy ra vào đầu mùa mưa, cao điểm vào khoảng tháng 6-10 âm lịch và giảm dần vào các tháng cuối năm.
- Bệnh thường gặp ở những nơi đông dân cư, vệ sinh môi trường kém, xung quanh khu vực có ao hồ nhiều.
Biểu hiện của sốt xuất huyết
Thể bệnh nhẹ: (thường là thể sốt dengue, chủ yếu bị ở người lớn, khu vực thành thị, những nơi mật độ dân số cao, ít khi dẫn đến tử vong)
- Sốt cao đột ngột 39 – 40 độ C, kéo dài 2 – 7 ngày, khó đáp ứng các loại thuốc hạ sốt.
- Đau đầu, đau nhức các cơ- khớp, ói, tiêu chảy.
- Dấu hiệu xuất huyết: Chấm xuất huyết ngoài da, chảy máu cam, chảy máu chân răng, vết bầm tím chỗ tiêm, ói ra máu, đi cầu phân đen (do bị xuất huyết nội tạng).
- Đau bụng, buồn nôn, chân tay lạnh, người vật vã, hốt hoảng (hội chứng choáng do xuất huyết nội tạng gây mất máu, tụt huyết áp), nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
Biến chứng:
- Biến chứng thường gặp và cũng là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các trường hợp tử vong là thoát huyết tương. Đó là hiện tượng huyết tương bị thoát qua thành mạch, kéo theo nước, dẫn đến mất một lượng nước lớn trong tuần hoàn gây trụy mạch. Nguy hiểm hơn, nếu lượng huyết tương bị thoát lớn, ồ ạt sẽ gây bụng to, cổ chướng.
- Vì vậy, bệnh nhân phải được phát hiện sớm bằng cách theo dõi, khám màng bụng, màng phổi, siêu âm và làm các xét nghiệm.
- Loại biến chứng thứ 2 gây nguy hiểm là xuất huyết bất thường do rối loạn yếu tố đông máu như chảy máu cam dữ dội, rong kinh, chỗ tiêm bị bầm tím, xuất huyết đường tiêu hóa, xuất huyết nội tạng (não, phổi)... Ở người lớn, khi mắc bệnh sốt xuất huyết, tỷ lệ xuất huyết não chiếm 1%, máu chảy lan nhiều chỗ trong não. Đây là nguyên nhân dẫn đến nguy cơ tử vong cao ở người lớn mắc bệnh sốt xuất huyết.
Cần làm gì khi nghi ngờ bị sốt xuất huyết:
Đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế để khám, điều trị. Nếu bị nhẹ có thể chăm sóc tại nhà bằng cách:
- Nằm nghỉ ngơi.
- Cho uống nhiều nước, có thể cho uống dung dịch Oresol, nước trái cây càng tốt. Cho ăn nhẹ: cháo, súp, sữa.
- Dùng thuốc hạ sốt (uống paracetamol hoặc đặt viên hạ sốt vào hậu môn), chườm mát.
- Theo dõi liên tục, nếu thấy có bất kỳ dấu hiệu xuất huyết nào hoặc diễn biến nặng hơn (li bì, bứt rứt, vật vã, chân tay lạnh, đau bụng, nôn nhiều) cần đưa ngay đến bệnh viện.
Phòng bệnh sốt xuất huyết:
- Cách phòng bệnh tốt nhất là diệt muỗi, bọ gậy (lăng quăng) và phòng chống muỗi đốt.
- Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt bọ gậy (lăng quăng) bằng cách:
- Thả cá hoặc mê zô vào tất cả các vật chứa nước trong nhà (bể, giếng, chum, vại, lu, khạp…) để diệt bọ gậy (lăng quăng).
- Thu gom, hủy các vật dụng phế thải xung quanh nhà như chai lọ vỡ, ống bơ, vỏ dừa…, dọn vệ sinh môi trường, lật úp các dụng cụ chứa nước khi không dùng đến.
- Thay nước, thau rửa chum, vại, lu, khạp hàng tuần.
- Bỏ muối vào bát kê chân chạn (tủ đựng chén bát), cho cát ẩm vào lọ hoa (bình bông).
- Khi xảy ra dịch cần tăng cường các biện pháp chống dịch, làm giảm nhanh mật độ muỗi trong cộng đồng bằng cách phun hóa chất diệt muỗi vào không gian.